“Bent u een vriend van Israël?”

Deze vraag werd me gesteld toen ik begin jaren negentig met een groep studenten journalistiek de grens tussen Egypte en Israël passeerde. Ik was zo verbaasd over die vraag dat ik antwoordde: “Moet dat dan? Op Schiphol vragen ze toch ook niet of je een vriend van Nederland bent!” Vriendschappelijke relaties met en voor Israël liggen nu eenmaal gevoelig. En die gevoeligheid merk je hier in het Midden-Oosten daadwerkelijk aan den lijve.

In Egypte is het vredesverdrag met Israël inzet van de presidentsverkiezingen. Iedere Amerikaanse presidentskandidaat moet op enig moment in de campagne hardop verklaren Israël volledig te zullen steunen. In Egypte wordt presidentskandidaten nu nadrukkelijk gevraagd of hij de vredesovereenkomst met Israël al dan niet zullen afschaffen. Als een kandidaat niet resoluut en duidelijk ‘nee’ zegt wordt hij er al snel van verdacht een vriend van Israël te zijn.

In een aantal Egyptische kranten werd afgelopen week gewaarschuwd voor de “zich ontwikkelende alliantie tussen Israël en Griekenland.” De directe aanleiding was het bezoek van de Griekse President Karolos Papoulias aan Israël. Egypte, maar ook andere Arabische landen, beschuldigen Griekenland ervan dat ze aan de ene kant een handelsovereenkomst en een culturele overeenkomst sluiten met Israël aan de andere kant de Palestijnse strijd negeren door de Free Gaza vloot vast te houden in een Griekse haven.

Het feit dat Israël Palestina nog steeds bezet houdt, Joodse nederzettingen op bezet gebied bouwt en miljoenen Palestijnen verdrijft, waaronder veel Grieks-orthodoxe christenen op de West Bank, lijkt weinig of geen invloed te hebben op de zich snel ontwikkelende vriendschap tussen de Grieken en de “Joodse staat.”

Met name de uitspraak van de Griekse President dat de nauwe samenwerking tussen twee landen op het gebied van internationale vraagstukken en zaken van regionaal belang is voor beide landen, heeft kwaad bloed gezet in Egypte.

Een aantal Egyptische commentatoren wees er op dat Griekenland zich bewust moet zijn van de enorme negatieve gevolgen van het hebben van nauwe relaties met “een in wezen crimineel land waarvan de gehele werkwijze is gebaseerd op etnische zuivering, landroof en georganiseerde terreur tegen de inheemse Palestijnse volk.”

In de afgelopen maanden en weken hield de Griekse en de Israëlische luchtmacht een gezamenlijke oefening boven het oostelijke Middellandse Zeegebied. In Egypte is men er van overtuigd dat de Griekse autoriteiten met hulp van de Israëlische inlichtingendienst de Free Gaza vloot vast hebben kunnen houden.

Foto van 'Egyptians who hate Israel' facebook

Een krant maakte het wel heel bont door de Griekse regering te beschuldigd van indirecte meewerking aan “Israëls nazi-achtige vervolging en onderdrukking van het Palestijnse volk.” Heftige taal, maar het weerspiegelt wel de mening van veel Egyptenaren.

De Griekse president had zijn Israëlische gastheren ook best een paar kritische vragen kunnen stellen. Bijvoorbeeld de vraag waarom Griekenland zijn joodse burgers niet mag vragen om trouw te beloven aan de Republiek Hellas, als een orthodox christelijke staat, waar 97 procent van de bevolking van het land behoort tot de  Grieks-Orthodoxe Kerk. Terwijl Israël wel eist dat alle niet-Joodse burgers trouw beloven aan Israël als een Joodse staat. Ook zou hij kunnen vragen waarom Israël, blijkbaar oogluikend, toestaat dat Yeshiva studenten en rabbijnen bij voortduring christelijke monniken uitschelden en beledigen in de straten van Jeruzalem.

In de meeste Arabische landen is men er van overtuigd dat de diepe financiële crisis waarin Griekenland zich bevindt de Grieken in de armen van Israël en de zionistische lobby heeft gedreven. Griekenland heeft al zeer lang een vrij sterke lobby in Washington. En zoekt nu naar manieren tot samenwerking en coördinatie met AIPAC, een machtige Amerikaanse joodse lobby, om de gemeenschappelijke Israëlisch-Griekse belangen te bevorderen.

Eerder dit jaar was Griekenland al de gastheer van de Conferentie van voorzitters van Joodse Organisaties, waaronder enkele van de meest fanatieke aanhangers van Joods radicale organisaties in Palestina. De soms zeer reactionaire toon van veel van de deelnemers heeft de Griekse leiders echter niet de wenkbrauwen doen fronsen.

Met spanning zal in de Arabische wereld worden gekeken hoe Griekenland in september zal stemmen wanneer de VN zal beslissen over de internationale erkenning van de Palestijnse Autoriteit.

Griekenland en andere landen moeten begrijpen dat een afwijzend standpunt over de Palestijnse situatie niet aanvaardbaar zal zijn voor de Arabische wereld. Het zal worden gezien als een teken van hypocrisie om de Palestijnen met woorden te steunen, maar niet met daden.

Tenslotte is de samenwerking tussen Israël en Griekenland ook gericht tegen Turkije en een bewijs van de sterk verslechterende betrekkingen tussen Ankara en Tel Aviv. De fel anti-Turkse verklaringen van de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman versterken dat beeld slechts. In ieder geval zullen Turkije en de Arabische en islamitische staten in de regio, zoals Egypte en Iran, met argusogen de opbloeiende vriendschap tussen Griekenland en Israël blijven volgen.

Voorlopig heeft het er alle schijn van de Israël in de regio bar weinig vrienden heeft.